Глазгодогу Климат саммити канчалык маанилүү
Глазгодо жыл сайын COP26 Климат саммити өтөт ( COP26 катары белгилүү). Эмне үчүн мынчалык көп дүйнөлүк лидерлер ал жакка келишти, бул саммит эмне үчүн маанилүү жана Садыр Жапаров ал жерде эмне кылып жүрөт - Kaktus.media редакциясынын материалында.
Климат саммити деген эмне?
Дүйшөмбү күнү Шотландиянын Глазго шаарында Бириккен Улуттар Уюмунун Климаттын өзгөрүшү боюнча алкактык конвенциясынын (COP26) 26-конференциясы башталды. Саммиттин катышуучулары Париж келишимин ишке ашыруу пландарын талкуулашат.
Анда азыркы кылымда планетада орточо температурасы 2 градустан ашпоого тийиш экени каралган.
Саммитке дүйнөнүн төрт бурчунан 100дөн ашуун мамлекет жана өкмөт башчылары катышты.
Ошол 2 градус ушунчалык маанилүүбү?
Албетте, муз 0 градус температурада эрий турганын билесиз (деңиз музу - бир аз төмөн, дээрлик минус 2де эрийт). Жылдын көпчүлүк бөлүгүн кар жана муз каптаган. Түбөлүк тоңдо турган түндүк жана тоолуу аймактарда 1-1,5 "кошумча" градус критикалык болушу мүмкүн.
Эриген суу өрөөндөргө түшүп, акырында Дүйнөлүк океанга куят. Бул сөзсүз түрдө анын деңгээлин жогорулатып, жээктеги аймактарды каптайт.
Глобалдык жылуулукту кармап калуу ушунчалык кыйынбы?
Албетте, кылымдын аягына чейин жылуулукту кармап туруу үчүн радикалдуу чаралар керек: 2025-жылга чейин планетада токойлорду кыюуну токтотуу, 2035-жылга чейин көмүр жагууну токтотуу, 2040-жылга чейин электр унааларына өтүү жана 2045-жылга чейин таза энергияга өтүү.
Бул саммит эмне үчүн мынчалык маанилүү?
2015-жылы Париждеги климат боюнча бул чөйрөдөгү негизги ченемдик-укуктук документке кол коюлгандан бери климаттык кризистен чыгуу үчүн эмнелер жасалганын (жана эмнелер жасала элек) алдын ала жыйынтыктарды чыгаруу пландаштырылууда.
Ал эми Кыргызстан жөнүндө эмне айтууга болот?
Кыргызстандын глобалдык жылуулукка кошкон салымы жокко эсе. Бирок, дүйнөдөгү бардык мамлекеттер климаттын өзгөрүшүнө каршы күрөшүшү керек. Ошол эле учурда бай өлкөлөр өз жоопкерчилигин түшүнүп, жакыр экономикалардын жашыл экономикага өтүү аракеттери үчүн компенсация берүүгө даяр.
Бул максаттарга 100 миллиард доллар бөлүү пландалып жаткан. Албетте, Кыргызстан бул каражаттардын бир бөлүгүн алууну каалайт (азыр 7-10 миллиард доллар жөнүндө сөз болуп жатат). Айтмакчы, бул саммитке Борбордук Азия мамлекеттеринин башчыларынын ичинен жалгыз Жапаров барган. Калгандары делегацияларын гана жиберишти.
Бул саммит эмне кыла алат?
Дүйнөлүк державалардын лидерлери бир пикирге келе аларына ишенгендер аз. Улуу Британиянын ханышасы "алар сүйлөп тажатышат, бирок, эч нерсе жасашпайт" деп белгиледи. Анын үстүнө экологдор жашыл экономика үчүн күрөшкөндөр өз учуулары менен экологияга эбегейсиз зыян келтирген деп эсептешүүдө.
Кошумчалай кетсек, күйүүчү майдын эң ири керектөөчүсү жана парник газдарынын негизги булагы болгон Кытайдын төрагасы Си Цзиньпин Глазгого келген жок. Кытайга эң маанилүү чийки зат берүүчүгө айланган Россиянын президенти Владимир Путин да Глазгого баруудан баш тартты.
Бирок, эксперттер эгерде глобалдык жылуулук маселеси ушул он жылдыктын аягына чейин чечилбесе, глобалдык катастрофадан кутулуу мүмкүн эместигин ырасташат.
