Олимпиада - 2024. Кыргызстандан 14 спортчу барат. Алар кимдер?
Кыргызстандын спортчуларында (бүткүл дүйнөнүн спортчулары сыяктуу) Парижде (Франция) өтө турган Олимпиада оюндарына катышуу укугуна ээ болуу мүмкүнчүлүктөрү дагы деле бар.
Төрт жылда бир өтчү негизги спорттук мелдештер 26-июлдан 11-августка чейин өтөт. Спорттун 45 түрү боюнча медалдар үчүн 10 өлкөдөн 206 миңден ашуун спортчу күч сынашат. Бул оюндарда Кыргызстан да катышат.
Кыргызстандын атынан спорттун төрт түрү боюнча 14 спортчу катышат: күрөш, жеңил атлетика, сууда сүзүү жана дзюдо. Kaktus.kg Олимпиадага катышууга ким укуктуу болгонун кеңири айтып берет.
Белгилей кетсек, бул жолдомолордун так тизмеси эмес. Анткени дүйнө жүзү боюнча спорттун ар кандай түрлөрү боюнча тандоо турнирлери дагы эле өтүп жатат. Ошондуктан, Кыргызстандын жолдомосунун саны да да өсөт деген үмүттөнөбүз. Видеодо катышуусу расмий жарыяланган спортчулар гана камтылган.
Жөө күлүктөр менен болгон маселе
Алгач кыргызстандык марафончулар Илья Тяпкин менен Сардана Трофимова Universality Places квотасы боюнча Парижде өтүүчү Олимпиада оюндарына жолдомо алышканы маалымдалган. Универсалдык орундар жолдомо утуп алуу үчүн стандарттарга жооп бере алган спортчусу жок өлкөлөргө берилет. Эгерде өлкөнүн бирдиктүү стандарт ээси жок болсо, анда ал катышуучуну үч дистанциянын бирине - 100 метрге, 800 метрге же марафонго киргизе алат.
Бирок кийинчерээк Тяпкина Эл аралык федерациянын расмий сайтында Олимпиада оюндарына катышуучулардын тизмесинде жок экени белгилүү болду. Буга байланыштуу Улуттук федерация Эл аралык федерация Трофимовага да, Тяпкинге да квота берип, ката кетиргенин билдирди. Андан кийин каталар оңдолуп, Тяпкин бир нече күндөн кийин тизмеден чыгарылып калды.
Федерация ошондой эле Дүйнөлүк жеңил атлетика эрежеси боюнча Кыргызстандан эң мыкты деп эсептелген Трофимова гана Олимпиадага жолдомо алганын расмий кабарлаганын белгиледи.
Якутиялык жеңил атлетчи, марафон чуркоодо Россиянын беш жолку чемпиону Сардана Трофимова эки жыл мурун Кыргызстандын жарандыгын алып, өлкө үчүн ат салыша баштаган. Бүткүл россиялык жеңил атлетика федерациясынын Президиуму (ВФЛА) өзүнүн отурумунда Трофимованын КР курама командасына өтүүсүн расмий бекиткен.
Ал Ханчжоу (Кытай) шаарында өткөн Азия оюндарында марафондук чуркоодо коло медалга ээ болгон. Ошондой эле Кыргызстандын аялдар курама командасы анын катышуусу менен биринчи жолу жарым марафон боюнча Азия чемпиондугун жеңип, быйыл Азия жеңил атлетчилер ассоциациясы биринчи орун үчүн командага жалпы суммасы 29 миң доллар акчалай сыйлык тапшырды.
Ал биринчи жолу Олимпиадага катышат.
Сууда сүзүү
Сууда сүзүүчү Денис Петрашов - өткөн Олимпиада оюндарынын туу көтөрүүчүсү. Жаш курагына карабастан (24), ал Олимпиада оюндарына үчүнчү жолу катышып жатат. Биринчи жолу Олимпиадага 2016-жылы катышып, 16 жашында эл аралык класстагы спорт чебери болгон.
Париж Олимпиадасына жолдомону 2023-жылы Японияда өткөн Дүйнө чемпиондугунда норманы аткарып жеңип алган.
Петрашовдун сууда сүзүүсүнүн негизги түрү - брасс болуп саналат жана өткөн оюндарда ал дароо эки аралыкта - 100 жана 200 метрге сүзгөн. Акыркы эсепте ал 27 жана 18-орундарды ээледи.
Петрашов дүйнөлүк деңгээлдеги мелдештерге катышып, АКШда билим алып, өлкөнүн студенттик лигасында өзүнүн окуу жайынын намысын коргоп келет.
Күрөш
Калган он лицензияны биздин балбандарыбыз: Айсулуу Тыныбекова, Акжол Махмудов, Жоламан Шаршенбеков, Айпери Медет кызы, Мээрим Жуманазарова, Амантур Исмаилов, Бекзат Алмаз уулу, Эрназар Акматалиев, Үзүр Жусупбеков, Айаал Лазарев утуп алышты. Бул балбандардын ичинен Бекзат Алмаз уулу менен Амантур Исмаилов Олимпиадага биринчи жолу катышат.
Олимп оюндарына экинчи жолу Акжол Махмудов, Жоламан Шаршенбеков, Айпери Медет кызы жана Мээрим Жуманазарова, Эрназар Акматалиев жана Үзүр Жусупбеков катышууда. Бирок алардын ичинен экөө гана Токио-2020 оюндарында медалга ээ боло алышкан.
Үзүр Жусупбековдон башка бардык спортчулардын жашы 25тен ашкан эмес.
Бекзат Алмаз уулу
Кыргызстандын эркин күрөш боюнча өкүлү Бекзат Алмаз уулу Олимпиадага биринчи жолу 24 жашында барганы жатат. Ал Бишкекте өткөн континенталдык лицензиялык турнирде квалификацияга ээ болгон. Аны УКМКнын башчысы Камчыбек Ташиев кучактап, сыйлык тапшыруу учурунда көтөргөнү көпчүлүктүн эсинде.
2022-жылы Бекзат Алмаз уулу өлкөнү эл аралык аренада чоңдор арасында тааныта баштаган жана 23 жашка чейинки балбандар арасында дүйнө жана Азия чемпионаттарынын жеңүүчүсү болгон. Өткөн жылы ушул эле курактагы Азия чемпиону аталган.
Амантур Исмаилов
27 жаштагы Амантур Исмаилов грек-рим күрөшү боюнча Олимпиадага Бишкекте өткөн турнирде жолдомо алды. Ал Азия оюндарынын коло медалынын ээси жана карьерасында Азия жана дүйнө чемпионаттарынын коло медалынын ээси болгон. Өткөн жылы дүйнөлүк чемпионатта бешинчи болду. Ал биринчи жолу Олимпиадага катышат.
Акжол Махмудов
Өлкөдөгү эң таанымал балбандардын бири Акжол Махмудов буга чейин Олимпиадада байгелүү орунга да ээ болгон. Өткөн оюндарда ал алтындан бир кадам алыстап токтоду. Азыр өзүнүн салмак категориясындагы лидерлердин бири катары эң абройлуу спорттук мелдештерге барат. Ал 25 жашта. Биринчи жолу Олимпиадага 22 жашында катышып, күмүш байге алган.
Мээрим Жуманазарова
Өткөн Токио Олимпиадасынын дагы бир медалынын ээси Мээрим Жуманазарова жакында эле Парижге жолдомо ойнотулган Азия континенталдык турниринде жолдомо алды. Ал 22 жашында Олимпиаданын коло медалынын ээси болуп, ошол эле жылы дүйнө чемпиону болгон. Былтыр алган жаракаттарынан улам Азия жана дүйнө чемпионатында медаль ута албай калган. Быйыл Бишкектеги лицензиялык турнирге катышуу укугу үчүн Азия оюндарынын байге ээси Нурзат Нуртаева менен күч сынашууга туура келди. Ал алгач өлкө ичиндеги атаандашын жеңип, андан соң апрель айында Бишкекте өткөн континенталдык турнирде Олимпиадага жолдомо утту.
Айпери Медет кызы
Олимпиадага биринчилерден болуп Айпери Медет кызы ээ болду. Ал Олимпиада оюндарына катышуу тажрыйбасы да бар. Токиодо ал коло үчүн күрөштө жеңилип, бешинчи болуп калган.
Андан кийин ал дүйнө чемпиондугунун күмүш медалынын ээси жана Ханчжоуда өткөн Азия оюндарынын чемпиону болгон. Эми 76 килограммга чейинки салмак категориясында лидерлердин бири катары медаль үчүн бул ирет Олимпиада оюндарына ишенимдүү барат.
Жоламан Шаршенбеков
Балбандардын дүйнөлүк рейтингинде өз салмак категориясында дагы бир лидер Жоламан Шаршенбеков 25 жашында экинчи ирет Олимпиадага барганы турат. Өткөн Олимпиадада ал жетинчи болуп, медалга ээ боло алган эмес. Бирок кийинки эки жылда ал ар кандай сыйлыктарды жеңип, үч жыл катары менен Азия чемпиону болуп, эки жолу дүйнө чемпиондугун жеңип, Азия оюндарынан алтын медалга ээ болду. Толук комплект үчүн Жоламан Шаршенбековдо Олимпиаданын сыйлыгы гана жок.
Үзүр Жусупбеков
Ошондой эле быйыл 28 жашка толгон Узур Жузупбеков Олимпиадага экинчи жолу катышып жатат. Өткөн Токиодогу оюндарда ал эки беттеш өткөрүп, 1/8 бөлүгүндө Армениянын өкүлү Артур Алексанянга, андан кийин Финляндиядан келген Арви Саволайненге жеңилип калган. Жыйынтыктоочу эсепте 10-орунду ээледи.
Ал бул оюндарга лицензияны алгач Бишкектеги континенталдык турнирде жеңип алууга аракет кылып, бирок жолдомодон бир кадам калганда утулуп калган. Бирок Түркиядагы лицензиялык дүйнөлүк турнирде ал Олимпиадага катышуу укугуна ээ болду.
Эрназар Акматалиев
Эркин күрөш боюнча балбан Эрназар Акматалиевдин Олимпиада оюндарына катышуу тажрыйбасы да бар. Андан биринчи жолу Олимпиадага барганда жеңилип, 12-орунду ээлеген. Кийинки жылы ал чоңдор арасындагы Дүйнө чемпиондугунда күмүш медалдын ээси болуп, өлкөнүн эркин күрөш тарыхын жаңылады.
Бул ирет ал Бишкекте өткөн континенталдык турнирде Олимпиадага жолдомо утуп алды. Бул анын быйылкы биринчи расмий турнири.
Айаал Лазерев
Эркин күрөш боюнча 38 жаштагы балбан Айаал Лазарев Стамбулдагы акыркы лицензиялык турнирде үчүнчү оюндарына жолдомо алууга жетишти.
Лазарев Россиянын жараны болгон. Ал якут күрөш мектебинин окуучусу, кийинчерээк Кыргызстан үчүн чыга баштаган. 2016-жылы ал алгач Олимпиадага катышуу укугун алган. Тандоо турнирлеринде ал түздөн-түз жолдомо ала алган жок, бирок анын салмак категориясындагы эки спортчунун допинг тесттери оң болуп, алар оюндан четтетилген. Бошогон орундардын бирин Лазарев алды, ал эки тандоо турунда үчүнчү жана бешинчи орундарды ээледи. Ошол жылы Олимпиадада ал 15-орунду ээлеген.
2020-жылы Токиодо өткөн кийинки оюндарда Лазарев 16-орунду алган.
Айсулуу Тыныбекова
12 спортчунун тогузу Олимпиада оюндарына катышуу тажрыйбасына ээ. Алардын ичинен эң тажрыйбалуусу - Айсулуу Тыныбекова, ал биринчи жолу 2012-жылы Лондондо (Англия) өткөн оюндарга катышкан. Ал кезде ал болгону 19 жашта болчу. 2012-жылдагы оюндарга катышуусу күмөн болгон. Анткени ага "Бейбаштык" беренеси боюнча иш козголгон. Ошол жылы Тыныбекова тууралуу маалыматты ЖМКдан көргөндөн кийин Ясмин Нурдин кызы аттуу кыздын апасы спортчу кызын сабаганын айткан. Ал сотто анын 2012-жылдагы Олимпиада оюндарына баруусуна каршылык көргөзгөн. Бирок сот Айсулууга барууга Олимпиадага баруусуна уруксат берди. Ошол жылы ал 13-орунду гана ээлеген.
Экинчи оюндарда төрт жылдан кийин, 2016-жылы Рио-де-Жанейродо (Бразилия) медалга талапкер болгон. Бирок акыркы секунддарда медаль алуу мүмкүнчүлүгүн жоготуп, 5-орунду ээлеген.
2019-жылы ал күрөш боюнча Кыргызстандан биринчи дүйнө чемпиону болуп, тарыхты жараткан. Муну менен ал Олимпиадага жолдомо уткан.
2020-жылы эле дүйнө чемпиону болгон Тыныбекова Олимпиада оюндарынын күмүш байгесине ээ болуп, тарыхты дагы бир ирет жаратты. Бул ирет Айсулуу Тыныбекова Олимпиадага төртүнчү жолу катышып жатат. Ал бул оюндарга өлкөнүн гана эмес, дүйнөнүн спортчуларынын арасында да өзүнүн салмак категориясы боюнча лидерлик позицияда барат.
Дзюдо
Эрлан Шеров
Жакында Абу-Дабиде (БАЭ) өткөн дзюдо боюнча дүйнө чемпионатында 90 кг чейинки салмакта күч сынашкан Эрлан Шеров коло медаль тагынып, ошону менен Кыргыз дзюдосунун тарыхын жаратты.
Бул чемпионат спортчулар дзюдо боюнча Олимпиада оюндарына лицензия алуу үчүн упай топтой турган рейтинг болгон. Буга чейин Шеровдун лицензия алуу мүмкүнчүлүгү чоң болчу жана Дүйнөлүк Кубоктун коло медалы ага дагы 1000 упай берди. Муну менен ал дүйнөлүк рейтингде 5-орунга көтөрүлүп, Олимпиада оюндарына катышууга кепилдик алды.
Бирок эл аралык федерация муну расмий түрдө 25-июнда гана жарыялайт.
Кыргызстандын дзюдо боюнча курама командасынын башкы машыктыруучусу Абдужалил Юнусовдун айтымында, дзюдочулар Олимпиадага бардык тандоо мелдештерин аяктап, эми Олимпиадага чакыруу күтүп турат. Алдыңкы бештикке кирген Шеровдун аркасы менен Кыргызстандын дзюдочулары Олимпиада - 2024 үчүн кошумча квота алышат.
Кубанычбек Айбек уулу
Олимпиададагы дзюдо боюнча мелдештин экинчи катышуучусу Кубанычбек Айбек уулу. 66 килограммга чейинки салмак категориясында катышат. Ал өзү акыркы турнирлерде ден соолугуна байланыштуу ийгиликсиз чыгып, упай боюнча жолдомо ала алган эмес. Бирок ал Кыргызстандын дзюдочулар арасында (Шеровдон кийин) эң жогорку рейтингге ээ. Айбек уулу өзүнүн рейтинги менен Олимпиада оюндарына квота алат.
Ошентип, 14 катышуучунун ичинен ону балбан, бирөө жөө күлүк Сардана Трофимовадан, дагы бирин сууда сүзүүчү Денис Петрашов, дагы бирин дзюдо боюнча Эрлан Шеров, экинчисин квота боюнча дзюдочу Кубанычбек Айбек уулу алды. Бул лицензиаттардын акыркы тизмеси эмес деп үмүттөнөбүз, анткени дүйнө жүзү боюнча спорттун ар кандай түрлөрү боюнча тандоо турнирлери дагы эле өтүп жатат.
